سیکلوهگزانون چیست؟
سیکلوهگزانون یک مادهی آلی روغنی از خانوادهی کتونهای حلقوی است که بی رنگ بوده یا ته رنگ زرد ملایمی دارد. این مادهی آلی بویی شبیه به استون دارد.
بزرگترین کاربرد سیکلوهگزانون در تولید نایلون 6،6 است. همچنین این ماده در تولید رزینها به طور گسترده به عنوان کاتالیزور استفاده میشود. در تولید سموم کشاورزی و برخی آنتی هیستامینها نیز نقش اساسی دارد. از دیگر کاربردهای سیکلوهگزانون میتوان به استفاده در لاکها و رنگها و جوهرهای چاپ اشاره کرد.
به دلیل خواص برتر آن که شامل حلالیت دوطرفه، نرخ تبخیر کم، حلالیت خوب و سمیت کم است، به طور گسترده یه عنوان حلال در صنایع رنگ استفاده میشود. سیکلوهگزانون هم در حلالهای آلی و هم در حلالهای شیمیایی، حلالیت خوبی دارد.
سیکلوهگزانون دانسیته ی کمتری از آب دارد و به مقدار کمی در آن حل میشود. همچنین بخارات آن از هوا سنگینتر است. این ماده نقطهی اشتعال نسبتا پایینی دارد و اشتعال پذیر محسوب میشود. تماس مکرر پوست با سیکلوهگزانون میتواند باعث آماس پوستی شده و استنشاق بخارات آن نیز میتواند باعث تحریک سیستم تنفسی شود. این ماده به طور طبیعی در نفت خام وجود دارد و همچنین به صورت مصنوعی و در مقادیر زیاد تولید می شود.
کاربرد سیکلوهگزانون
این ماده دارای کاربردهای زیادی است که اصلی‌ترین کاربرد سیکلوهگزانون، استفاده از مشتقات آن در صنعت تولید نایلون است. بیش از 70 درصد کاپرولاکتام (caprolactam ) موجود در جهان با استفاده از این ماده تولید شده‌اند. مابقی سیکلو هگزانون موجود صرف صنایع تولید رنگ، آفت‌کش‌ها، داروسازی و پلاستیک‌سازی میشود. از موارد کاربرد سیکلوهگزانون میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
-
استفاده از آن به عنوان ماده واسط در تولید نایلون 6.6 و نایلون 6
-
استفاده از آن به عنوان ماده واسط در تولید رنگ و لاک سلولزی
-
حلال در جوهر چاپ، علف‌کش‌ها، آفت‌کش‌ها، پلاستیک‌ها و لاستیک‌ها
-
استفاده از آن به عنوان ماده فعال در ترکیبات ضد باکتری و ضد قارچی
-
استفاده از مشتقات آن در تولید آدیپیک اسید، کاپرولاکتام، پلی وینیل کلرید و کوپلیمرهای آن و پلیمرهای استری متاکریلاتکه از پیش رونده‌های نایلون 6 هستند.
-
استفاده به عنوان حلال برای چربی زدایی و تمیز کردن ابریشم
روش های تجاری تولید
راه های بسیاری برای تولید سیکلوهگزانون موجود است ازجمله:
-
هیدروژنه کردن فنول
C6H5OH + 2 H2 → (CH2)5CO
-
اکسیداسیون هوا کاتالیزوری سیکلوهگزان، به طور معمول در حضور بلورهای کبالت:
C6H12 + O2 → (CH2)5CO + H2O
این واکنش یکی از روشهای اصلی تولید در مقیاسهای بزرگ است.
-
هیدروژن گرفتن کاتالیستی از سیکلوهگزانول
C6H11OH → C6H11OH + H2
نکات ایمنی و نحوه ی نگهداری
سیکلوهگزانون میتواند باعث آسیبهای قابل توجهی شود. در صورت استنشاق، میتواند گلو و مجاری تنفسی را تحریک کرده ، باعث سردرد و حالت تهوع شود. قرار گرفتن بیش از حد چشم ، بینی و پوست در معرض این ماده و بخارات آن، می تواند اثرات مشابه خواب آلودگی و بی هوشی ایجاد کند. باید از نشت این ماده به داخل آبراهها و مجاری فاضلاب جلوگیری شود.
سیکلوهگزانون تقریباً در تمام شرایط دمای محیط قابل اشتعال است. گرما، جرقه یا شعلههای آتش میتوانند بخارهایی را ایجاد کنند که سنگین تر از هوا هستند و به منبع احتراق منتقل میشوند. در صورت وقوع آتش سوزی، باید تمام منابع احتراق از بین رفته و برای اطفا حریق باید از فوم، مواد شیمیایی خشک یا CO2 مقاوم در برابر الکل استفاده شود. به منظور محافظت از پوست و چشمها، همیشه باید از تجهیزات محافظت شخصی مانند عینک، دستکش و روپوش آزمایشگاهی استفاده شود.
سیکلوهگزانون را می توان در بشکه ها و یا کامیون های تانکی حمل کرد. باید در یک مکان خنک، خشک و دارای تهویه ی مناسب و بدون خطر احتراق نگهداری شود.
بازار جهانی سیکلوهگزانون
بالای نود و پنج درصد از این ماده صرف تولیدات مشتقات نایلون میشود و درصد کمی از آن به صورت خام وارد بازار جهانی میشود. بیشترین تقاضای این ماده که بالغ بر 65 درصد کل ظرفیت جهانی آن است، سالانه توسط کشور چین اتفاق می‌افتد. علت این تقاضای بالا جمعیت بالای چین و نیاز به تولید نایلون است. از طرفی بزرگترین بازار تولید و فروش سیکلوهگزانون در کشورهای چین، ژاپن و تایوان است. این سه کشور در مجموع حدود هشتاد درصد تولیدات جهانی این ماده را به خود اختصاص می دهند. بیش از ده درصد باقیمانده تولیدات این ماده در کشورهای اروپای غربی اتفاق می‌افتد.
برای اطلاع از قیمت و سقارش این محصول با کارشناسان شرکت پارس مهر شیمی تماس حاصل فرمایید
